SOA, Monolitik ve Mikroservis Mimarileri: Nedir, Neden Ortaya Çıktılar ve Hangi Durumlarda Kullanılırlar?

27/09/2024 00:48:44
|
Software Architecture

Yazılım mimarisi, bir uygulamanın nasıl yapılandırılacağını ve yönetileceğini belirleyen temel unsurlardan biridir. SOA (Service-Oriented Architecture), Monolitik Mimari ve Mikroservis Mimari, yazılım geliştiricilerin karşılaştığı başlıca mimari yaklaşımlardır. Bu yazıda, bu üç mimariyi detaylıca inceleyecek ve hangi ihtiyaçlara cevap verdiklerini ele alacağız.


1-) SOA Nedir ve Neden Ortaya Çıkmıştır?

SOA (Service-Oriented Architecture), 2000'li yılların başında büyük ve karmaşık sistemlerin yönetilebilirliğini artırmak ve tekrar kullanılabilir bileşenler oluşturmak amacıyla ortaya çıktı. Bu dönemde yazılım dünyası, büyük sistemlerin entegrasyonu ve farklı platformlar arasında iş süreçlerini daha kolay yönetmek için bir çözüme ihtiyaç duyuyordu. İşte bu noktada SOA devreye girdi. Servis odaklı mimari, modüler yapısıyla servislerin tekrar kullanılmasını ve iş süreçlerinin kolayca yönetilmesini sağlar.

SOA’nın Ortaya Çıkış Nedenleri:

  • Yeniden Kullanılabilirlik: Farklı platformlar arasında servislerin tekrar kullanılabilir hale getirilmesi.
  • Entegrasyon Zorlukları: Birden fazla sistemin ve platformun bir arada çalışmasını sağlama.
  • İş Süreçlerini Modülerleştirme: Her bir iş sürecinin modüller halinde yapılandırılabilmesi.

 

2-) Monolitik Mimari Nedir ve Neden Kullanılır?

Monolitik Mimari, geleneksel yazılım geliştirme yaklaşımlarından biridir ve özellikle küçük projelerde kullanımı oldukça yaygındır. Bu mimari, tüm uygulama bileşenlerinin tek bir kod tabanında toplandığı bir yapı sunar. Tarihsel olarak, yazılım geliştirme sürecinin başlangıcında uygulamalar küçük ve yönetilebilir boyutlardayken monolitik yapı oldukça kullanışlıydı. Ancak uygulamalar büyüdükçe, bu yapı yetersiz kaldı ve esneklik ile ölçeklenebilirlik açısından sorunlar yaşandı.

Monolitik Mimari’nin Ortaya Çıkış Nedenleri:

  • Kolay Başlangıç: Küçük projelerde hızlı ve kolay bir çözüm sunar.
  • Teknolojik Kısıtlamalar: Geçmişte dağıtık sistem yönetimi karmaşık ve maliyetliydi, bu yüzden tek bir yapı tercih edildi.
  • Basit Yönetim: Küçük bir ekiple yönetilebilecek yapılar için uygundur.

 

3-) Mikroservis Mimarisi Nedir ve Neden Tercih Edilir?

Mikroservis Mimarisi, özellikle büyük, dinamik ve ölçeklenebilir sistemler için tercih edilen modern bir yaklaşımdır. 2010'lu yılların başında Netflix, Amazon, Spotify gibi büyük teknoloji şirketlerinin sistemlerini daha esnek hale getirmek amacıyla mikroservis mimarisine geçmesiyle popülerlik kazandı. Her bir mikroservis, küçük ve bağımsız birimler halinde geliştirilir ve ayrı ayrı yönetilir. Bu, büyük yazılım projelerinin daha esnek, sürdürülebilir ve yönetilebilir olmasını sağlar.

Mikroservis Mimarisi’nin Ortaya Çıkış Nedenleri:

  • Büyüyen Uygulamalar: Uygulamaların sürekli büyümesi ve tek bir yapı içinde yönetilmesinin zorlaşması.
  • Bağımsız Geliştirme ve Dağıtım: Her bir bileşenin bağımsız olarak geliştirilip dağıtılabilmesi.
  • Ölçeklenebilirlik: Her servisin ihtiyaç duyulduğunda bağımsız olarak ölçeklenebilmesi, kaynak kullanımını optimize eder.

 

4-) Hangi Durumda Hangi Mimari Kullanılmalı?

  • Küçük Projeler ve Başlangıç Seviyesi: Monolitik mimari, başlangıçta basitlik ve hızlı geliştirme sağladığı için küçük projeler için uygun olabilir.
  • Orta ve Büyük Ölçekli Projeler: SOA, büyük kurumlar arası entegrasyon gerektiren iş süreçlerinde hala güçlü bir çözüm sunar. İş süreçlerini modüler hale getirmek ve çeşitli platformlarla çalışmak isteyen şirketler için idealdir.
  • Büyük ve Dinamik Projeler: Mikroservis mimarisi, yüksek ölçeklenebilirlik ve esneklik sağladığı için büyük ve hızla büyüyen uygulamalar için idealdir. Örneğin, e-ticaret, video akış platformları ve SaaS hizmetleri gibi sürekli artan kullanıcı trafiğine sahip sistemlerde mikroservis tercih edilir.

 

Sonuç

Her üç mimari de farklı yazılım ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde geliştirilmiştir. Monolitik mimari daha küçük ve basit projeler için uygunken, SOA ve mikroservis mimarileri daha büyük ve karmaşık projeler için esneklik ve ölçeklenebilirlik sağlar. Hangi mimariyi kullanmanız gerektiği, projenizin büyüklüğüne, dinamiklerine ve uzun vadeli hedeflerinize bağlı olarak değişir.

5-) Kim Çıkardı ve Neden Ortaya Çıktı?

  • SOA: 2000'li yılların başında büyük sistemlerin entegrasyon ve modüler iş süreçleri ihtiyacını karşılamak için ortaya çıktı. SOA'nın geliştirilmesinde IBM ve Microsoft gibi büyük teknoloji şirketlerinin etkisi büyüktür.

  • Monolitik Mimari: Yazılımın erken dönemlerinde, teknoloji ve dağıtık sistemlerin yönetim zorlukları nedeniyle monolitik mimariler doğal olarak gelişti. Özellikle 1980'ler ve 1990'larda bu yapı yaygın olarak kullanıldı.

  • Mikroservis Mimarisi: 2010'lu yıllarda Netflix, Amazon ve Spotify gibi büyük teknoloji şirketlerinin büyüyen ve dinamik sistemlerini daha esnek ve yönetilebilir hale getirme çabalarıyla popülerlik kazandı. Bu mimari, sürekli değişen ve genişleyen sistemlerde daha fazla esneklik sağlamak için geliştirildi.